Κυλλήνη

Η Κυλλήνη είναι χωριό και λιμάνι της Ηλείας, πρώην ανεξάρτητη κοινότητα και σήμερα δημοτικό διαμέρισμα και έδρα του Δήμου Κάστρου-Κυλλήνης. Η Κυλλήνη είναι γνωστή και για τα ιαματικά λουτρά της.

Κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας, σε πολύ κοντινή θέση βρισκόταν η Γλαρέντζα, το επίνειο της Ανδραβίδας, της πρωτεύουσας του Πριγκιπάτου της Αχαΐας.

Η Κυλλήνη έχει κατοικηθεί από την παλαιολιθική εποχή , η πρώτη γραπτή μαρτυρία είναι από τον Όμηρο ο οποίος μας λέει για τον φόνο του Ώτου του Κυλλήνιου, αρχηγού των Επειών κατά τον Τρωικό πόλεμο από τον Πολυδάμα. Σύμφωνα με τον Παυσανία ιδρύθηκε από Αρκάδες που μετανάστευσαν εδώ από την περιοχή του όρους Κυλλήνη και ήταν επίνειο της αρχαίας Ολυμπίας 120 στάδια (23 χιλιόμετρα) απόσταση από αυτή. Είχε ιερά του Ασκληπιού της Αφροδίτης και άγαλμα του Ερμή το οποίο ήταν ένας όρθιος Φαλλός πάνω σε βάθρο , ο Ερμής ήταν ο προστάτης της πόλης και η λατρεία ήρθε μαζί με του Αρκάδες οικιστές αφού ο θεός είχε γεννηθή στο όρος Κυλλήνη, Ο Φαλός είχε φτιαχτή από τον Κολώτη μαθητή του Φειδία. Μας αναφέρει μάλιστα πως ήταν στραμένη προς την Σικελία.

Το 1204 οι Φράγκοι ανακατασκευάζουν το αρχαίο λιμάνι και δημιούργησαν μια νέα πόλη την Γλαρέτζα , η οποία έκοψε και δικό της νόμισμα το τορνέζι. Η Γλαρέτζα έφτασε σε μεγάλη ακμή και ήταν από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου. Το 1428 πέρασε σαν προίκα στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο , τον τελευταίο βυζαντινό αυτοκράτορα, ο οποίος όμως το 1432 θα την γκρεμίσει εκ θεμελίων για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των πειρατών. Από τότε η περιοχή ήταν μικρός οικισμός μέχρι την απελευθέρωση που εποικίστηκε από Επτανήσιους και βοσκούς και αργότερα από πρόσφυγες Μικρασιάτες.